Waarom is het belangrijk smeerolie te laten analyseren?

Kosten terugbrengen
Smeerolie-onderzoek is één van de preventieve parameters voor het bewaken van installaties. Daarnaast helpt zo'n onderzoek bij het opzetten van efficiënte onderhoudsschema’s. Zo kun je kosten verlagen en tussentijdse reparaties minimaliseren, waardoor je meer draaiuren kunt maken zonder ongeplande shut-downs. En je oliebatch gaat langer mee voordat deze uiteindelijk gewisseld moet worden.

Trend
Periodiek hydrauliek- en smeerolie analyseren is essentieel voor het waarborgen van de continuïteit en productiviteit van installaties en apparatuur. Je krijgt zo een trend van de olie met betrekking tot bijvoorbeeld oliereinheid, watergehalte, varnish-opbouw of chemische parameters. Zo kun je een reële inschatting maken van de te verwachten levensduur van een oliebadge en afwijkingen in een vroeg stadium opmerken.

Verschil smeerolie en hydrauliekolie
Olieanalyses van hydrauliek- en smeerolie komen behoorlijk met elkaar overeen. Een verschil is dat met name bij smeerolie voor hoogtoerige rotating equipment (turbines, compressoren etc.) meer en uitgebreidere analyses nodig zijn om de werking van de achterliggende apparatuur en continuïteit daarvan te kunnen waarborgen. Als een energieopwekkingsturbine ‘tript’ is er niet alleen een aanzienlijke schade aan de turbine zelf, maar ook de stilstand van weken tot maanden die daarvan het gevolg is, zorgt voor productieverlies.

Wat wordt er gemeten?
Op welke punten smeerolie wordt geanalyseerd en welke conclusies je uit de bijbehorende waarden kunt trekken, is afhankelijk van de economische belangen die weer samenhangen met de apparatuur waarvoor je de smeer- of hydrauliekolie gebruikt. Bij een klein oliebad op een minder kritische toepassing volstaat een periodieke analyse op oliereinheid (ISO4406:1999) en bepaling van het vochtgehalte (Karl Fisher (ppm)). Op het moment dat deze waarden afwijken van de specificaties, kun je kiezen voor een (bypass)filteractie of de olie vervangen.

Grip op parameters
Bij grote oliebadges voor meer kritische toepassingen (bijvoorbeeld 30.000 liter smeer- en regelolie voor een stoomturbine van een energiecentrale) is het van belang dat je meer grip hebt op de diverse parameters voor die specifieke toepassing. Meestal adviseren we dan een meer frequente periodieke analyse (4 – 8 keer per jaar), waarbij steeds de basisanalyses op oliereinheid en watergehalte worden uitgevoerd. Deze worden vervolgens periodiek aangevuld met meer specifieke analyses zoals:

• viscositeit
• (T)AN acid number
• kleur en helderheid
• MPC varnish-bepaling
• Milliporefiltratie
• RPVOT test (oxidatiestabiliteit)
• schuimtest
• luchtafscheidend vermogen
• waterafscheidend vermogen
• metalen- en additieven ICP-scan
• Infrarood spectrometrie.

Wat kun je zelf doen? 
Voor TD’s is er een aantal methodes om globale trends in de gaten te houden voor wat betreft oliereinheid en watergehalte. Met permanente of handheld watersensoren kan het watergehalte van een bepaald oliebad op locatie worden gemeten op basis van een vochtbepaling in percentage relatieve verzadiging van de olie (dus niet in ppm!). Op die manier kan de TD zelf een afwijking in de trend constateren waarna gedetailleerde analyse door een erkend laboratorium kan plaatsvinden.

Hetzelfde geldt voor het bewaken van de oliereinheid. Met permanente of mobiele systemen kan door middel van een lasercounter op locatie oliereinheid worden bepaald. Bij afwijkingen kan vervolgens weer gedetailleerde analyse plaatsvinden door een erkend laboratorium.

Uitbesteden aan extern laboratorium
Hou er wel rekening mee dat kwalitatief goede meetapparatuur duur is. Daarbij moeten de medewerkers van de technische dienst natuurlijk wel in staat zijn de resultaten naar waarde in te schatten. Ook zijn er, zoals eerder aangeven, regelmatig meer gedetailleerde analyses van de olie nodig die niet door je eigen technische dienst kunnen worden gedaan.

Om bovenstaande redenen is het dus verstandig deze analyses aan “specialisten” uit te besteden. Zij hebben de juiste analyseapparatuur in huis. Bovendien hebben zij kennis van zaken om de analyses uit te voeren en daar het juiste advies bij te geven.

Juiste oliehuishouding
De industrie hecht steeds meer waarde aan een goede en juiste oliehuishouding voor zowel smeerolie als hydrauliekolie. Binnen diverse organisaties wordt dit als speerpunt opgepakt om meer grip te krijgen op het waarborgen van de juiste oliespecificaties en het bewaken van de continuïteit. Vaak is er echter (nog) niet voldoende kennis aanwezig om dit goed integraal toe te passen in de geldende kwaliteitssystemen. Hierbij kunnen externe filtratie- en laboratoriumspecialisten een belangrijke rol spelen.

Samen met de medewerkers van een technische dienst kan een juiste bepaling worden gemaakt van de gewenste specificaties van de olie en de daarbij behorende periodieke olieanalyses. Vervolgens kunnen de TD’s dit verder uitdragen binnen hun eigen organisatie.

Oliewissel vaak niet de oplossing
Bij afwijkingen in de analyseresultaten van een oliebadge op bijvoorbeeld oliereinheid, watergehalte of varnishwaarde wordt zeer regelmatig zo snel mogelijk een oliewissel uitgevoerd om van het probleem op te lossen. Dit is in veel gevallen (helemaal bij grotere oliebaden) te eenvoudig gedacht. Bij een oliewissel blijft vuil, vocht en varnish in het smeeroliesysteem achter, waardoor de nieuwe oliebadge direct weer “een knauw” krijgt. Informeer daarom altijd bij een filtratiespecialist voor de juiste manier van olie wisselen waardoor de levensduur van de nieuwe olie tot een maximum wordt gewaarborgd.

Juiste oliemonstername cruciaal
Naast het wisselen van de oliebadge is ook de plaats en de methode van de monstername van belang. Een verkeerde plaats of onjuiste uitvoering kan een behoorlijk vertekenend beeld geven, waardoor er eventueel acties in gang worden gezet die bij een juist genomen oliemonster achterwege hadden kunnen blijven.

Heb je vragen over het analyseren van smeerolie en het optimaliseren van de oliekwaliteit? Samen met mijn collega’s van het filtratielaboratorium en de monsternamespecialisten van onze service-afdeling help ik je graag verder.

Corné Balvert (Twitter: @Corne_HITMA, LinkedIn)